Κυριακή Δ' Ματθαίου: Η θεραπεία του δούλου του Εκατόνταρχου

Ματθ. 8, 5-13

Εἰσελθόντι δὲ αὐτῷ εἰς Καπερναοὺμ προσῆλθεν αὐτῷ ἑκατόνταρχος παρακαλῶν αὐτὸν καὶ λέγων·

Κύριε, ὁ παῖς μου βέβληται ἐν τῇ οἰκίᾳ παραλυτικός, δεινῶς βασανιζόμενος.

καὶ λέγει αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· ἐγὼ ἐλθὼν θεραπεύσω αὐτόν.

καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ἑκατόνταρχος ἔφη· Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς· ἀλλὰ μόνον εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου.

καὶ γὰρ ἐγὼ ἄνθρωπός εἰμι ὑπὸ ἐξουσίαν, ἔχων ὑπ᾿ ἐμαυτὸν στρατιώτας, καὶ λέγω τούτῳ, πορεύθητι, καὶ πορεύεται, καὶ ἄλλῳ, ἔρχου, καὶ ἔρχεται, καὶ τῷ δούλῳ μου, ποίησον τοῦτο, καὶ ποιεῖ.

ἀκούσας δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς ἐθαύμασε καὶ εἶπε τοῖς ἀκολουθοῦσιν· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐδὲ ἐν τῷ ᾿Ισραὴλ τοσαύτην πίστιν εὗρον.

λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι πολλοὶ ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἥξουσι καὶ ἀνακλιθήσονται μετὰ ᾿Αβραὰμ καὶ ᾿Ισαὰκ καὶ ᾿Ιακὼβ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν,

οἱ δὲ υἱοὶ τῆς βασιλείας ἐκβληθήσονται εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων.

καὶ εἶπεν ὁ ᾿Ιησοῦς τῷ ἑκατοντάρχῳ· ὕπαγε, καὶ ὡς ἐπίστευσας γενηθήτω σοι. καὶ ἰάθη ὁ παῖς αὐτοῦ ἐν τῇ ὥρᾳ ἐκείνῃ.

Νεοελληνική απόδοση

Και όταν αυτός εισήλθε στην Καπερναούμ, πλησίασε σ’ αυτόν ένας εκατόνταρχος παρακαλώντας τον

και λέγοντας: «Κύριε, ο δούλος μου έχει πέσει παράλυτος στην οικία μου και βασανίζεται φοβερά».

Τότε ο Ιησούς τού λέει: «Εγώ, αφού έρθω, θα τον θεραπεύσω».

Αλλά αποκρίθηκε ο εκατόνταρχος και είπε: «Κύριε, δεν είμαι ικανός να εισέλθεις κάτω από τη στέγη μου. Αλλά πες το μόνο με λόγια, και θα γιατρευτεί ο δούλος μου.

Γιατί κι εγώ είμαι άνθρωπος κάτω από εξουσία, έχοντας κάτω από τον εαυτό μου στρατιώτες, και λέω σε τούτον: “Πήγαινε”, και πηγαίνει. Και στον άλλο: “Έλα”, και έρχεται. Και στο δούλο μου: “Κάνε αυτό”, και το κάνει».

Όταν το άκουσε τότε ο Ιησούς, θαύμασε και είπε σ’ όσους τον ακολουθούσαν: «Αλήθεια σας λέω, σε κανέναν δε βρήκα τόσο πολλή πίστη μέσα στο λαό Ισραήλ.

Σας λέω μάλιστα ότι πολλοί από ανατολικά και δυτικά θα έρθουν και θα καθίσουν, για να φάνε μαζί με τον Αβραάμ και τον Ισαάκ και τον Ιακώβ μέσα στη βασιλεία των ουρανών,

ενώ οι γιοι της βασιλείας θα πεταχτούν έξω στο σκότος το εξώτερο. Εκεί θα είναι το κλάμα και το τρίξιμο των δοντιών».

Και μετά είπε ο Ιησούς στον εκατόνταρχο: «Πήγαινε, ας γίνει σ’ εσένα όπως πίστεψες». Και ο δούλος του γιατρεύτηκε εκείνη την ώρα.

Ερμηνεία, π. Χερουβείμ Βελέτζα

Την ιδιαίτερη σημασία που έχει η προσωπική μας πίστη, όταν επικαλούμαστε τον Θεό, μας τονίζει η σημερινή περικοπή από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, και αποτελεί την έμπρακτη απόδειξη σε όσα μας δίδαξε ο Κύριος κατά την περασμένη Κυριακή, όταν μας κάλεσε να θέσουμε ως προτεραιότητα του βίου μας όχι τα βιοτικά, αλλά την Βασιλεία του Θεού.

Καθώς έμπαινε ο Χριστός στην Καπερναούμ, Τον πλησίασε ένας εκατόνταρχος, λέγοντάς Του ότι ο δούλος του ήταν παράλυτος και ταλαιπωρούνταν άσχημα. -Έρχομαι, να τον θεραπεύσω, του απαντά ο Ιησούς, κι εκείνος αποκρίνεται: “Κύριε, δεν είμαι άξιος για να έρθεις στο σπίτι μου. Πες μονάχα ένα λόγο, και θα θεραπευτεί. Γιατί κι εγώ είμαι άνθρωπος που έχω εξουσία, κι έχω από κάτω μου στρατιώτες, και λέω στον ένα πήγαινε, και πηγαίνει, και στον άλλο έλα, κι έρχεται, και στον δούλο μου κάνε αυτό, και το κάνει”. Θαύμασε ο Ιησούς την πίστη του εκατόνταρχου, και είπε “αληθινά, τόση πίστη δεν βρήκα σε κανένα Ισραηλίτη. Και σας λέω ότι στη Βασιλεία των Ουρανών πολλοί από την ανατολή και από τη δύση θα έρθουν και θα καθίσουν δίπλα στον Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ, ενώ οι υιοί της Βασιλείας θα εξοριστούν στο αιώνιο σκοτάδι, όπου θα είναι ο θρήνος και ο τρόμος”. Στράφηκε τέλος στον εκατόνταρχο και του είπε: “πήγαινε, ας γίνει όπως πίστεψες”. Και την ίδια στιγμή ο υπηρέτης του εκατόνταρχου θεραπεύτηκε. 

Δύο στοιχεία, ουσιαστικά για την πνευματική ζωή, διαθέτει ο εκατόνταρχος της σημερινής περικοπής. Την Ταπείνωση και την Πίστη. “Κύριε”, λέει, “δεν είμαι άξιος για να έρθεις στο σπίτι μου”. Δεν είμαι εγώ ικανός για να σε δεχτώ στην οικία μου, δεν διαθέτω ούτε αγιότητα ούτε καθαρότητα. Και επιπλέον, εγώ είμαι ένας απλός στρατιώτης, ενώ Εσύ είσαι ο Βασιλεύς του κόσμου. Δεν αρμόζει σε δούλο να υποδέχεται τον Δεσπότη, γι αυτό Σε παρακαλώ, μην έλθεις. Απλά πες ένα λόγο, και το παιδί μου θα θεραπευτεί. Παρόλο που είναι άνθρωπος υπεροχής, διακεκριμένος ανάμεσα στο ρωμαϊκό στράτευμα, ο εκατόνταρχος αναγνωρίζει ότι και ο ίδιος ενώπιον του Θεού είναι μικρός και ασήμαντος, ανάξιος, όπως ομολογεί, για να τον επισκεφθεί ο Υιός του Θεού. 

“Πες μόνο ένα λόγο, και ο δούλος μου θα θεραπευτεί”. Όχι μόνο δεν προσκαλεί τον Χριστό στο σπίτι του, όπως έκαναν πολλοί άλλοι σε παρόμοιες περιστάσεις, αλλά έχει την πίστη, την ακράδαντη βεβαιότητα ότι αρκεί ένας μονάχα λόγος του Κυρίου, και ο υπηρέτης του θα γίνει καλά. Και το δικαιολογεί, με έναν απλό και αναντίρρητο τρόπο: αν στις εντολές του αξιωματικού οι στρατιώτες σπεύδουν να υπακούσουν, πόσο μάλλον θα υπακούσει η ίδια η φύση στο θέλημα του Δεσπότη και Δημιουργού της. 

Αυτή η ταπείνωση και αυτή η πίστη πολλές φορές απουσιάζει από τους ανθρώπους που θεωρητικά βρίσκονται πιο κοντά στον Θεό. Ίσως επειδή θεωρούν τον εαυτό τους “περιούσιο λαό” του Θεού, και σαν τα κακομαθημένα παιδιά εκλαμβάνουν ως αυτονόητα κάποια πράγματα τα οποία ωστόσο δεν είναι και τόσο αυτονόητα. Το ότι βρισκόμαστε μέσα στην Εκκλησία, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είμαστε σεσωσμένοι, ούτε καθαροί, ούτε άγιοι. Δεν αρκεί κανείς να εισέλθει στο λουτρό για να καθαριστεί, αλλά είναι απαραίτητο να αναγνωρίσει ότι δεν είναι καθαρός και στη συνέχεια να λουστεί, επιμένοντας στα δύσκολα σημεία. 

Και στο σημείο αυτό, της αυτογνωσίας και της ταπείνωσης, συχνά υπολειπόμαστε εμείς που βρισκόμαστε κάτω από την χάρη του Θεού, ενώ οι μακράν διατηρούν έστω το δέος και τον σεβασμό απέναντι στην ιερότητα του μυστηρίου της Εκκλησίας. Και από τη στιγμή που υπάρχει έλλειμμα ταπεινώσεως, υπάρχει και έλλειμμα πίστεως. Γιατί χωρίς ταπείνωση, το κάθε αίτημά μας προς τον Θεό δεν αποτελεί ικεσία, αλλά απαίτηση, η οποία δεν στηρίζεται στην αγάπη του Θεού αλλά στην δική μας αυτοεκτίμηση και υπερηφάνεια. Τότε ακόμα και η προσευχή γίνεται υποκρισία και αιτία κατακρίσεως, σαν την προσευχή του Φαρισαίου. 

Γι' αυτό και ο Χριστός τονίζει σε όλους μας σήμερα, ότι δεν αρκεί να είναι κανείς υιός του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ, δηλαδή δεν αρκεί να είναι μέλος της Εκκλησίας, για να καθίσει ανάμεσα στους δοξασμένους της Βασιλείας του Θεού. Απαιτείται πίστη. Πίστη απλή, άδολη, ταπεινή, σαν του εκατόνταρχου της σημερινής διήγησης του ευαγγελιστή Ματθαίου. Μια πίστη η οποία, δυστυχώς, απουσιάζει στις μέρες μας, κι όμως αποτελεί το ζητούμενο της πνευματικής μας πορείας. Ζητούμε το θαύμα στη ζωή μας, και λησμονούμε ότι αυτό επιτελείται σύμφωνα με το μέτρο της δικής μας πίστεως. Αντί, επομένως, να απελπιζόμαστε όταν νιώθουμε ότι ο Θεός δεν απαντά στις προσευχές μας, ας εργαστούμε ώστε αυτές να γίνονται με περισσή ταπείνωση και με αληθινή πίστη απέναντι στον Θεό.