῞Οταν δὲ ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μετ᾿ αὐτοῦ, τότε καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ,
καὶ συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ ἔθνη, καὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ᾿ ἀλλήλων ὥσπερ ὁ ποιμὴν ἀφορίζει τὰ πρόβατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων,
καὶ στήσει τὰ μὲν πρόβατα ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ, τὰ δὲ ἐρίφια ἐξ εὐωνύμων.
τότε ἐρεῖ ὁ βασιλεὺς τοῖς ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ· δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου.
ἐπείνασα γάρ, καὶ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην, καὶ συνηγάγετέ με,
γυμνός, καὶ περιεβάλετέ με, ἠσθένησα, καὶ ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤμην, καὶ ἤλθετε πρός με.
τότε ἀποκριθήσονται αὐτῷ οἱ δίκαιοι λέγοντες· κύριε, πότε σε εἴδομεν πεινῶντα καὶ ἐθρέψαμεν, ἢ διψῶντα καὶ ἐποτίσαμεν;
πότε δέ σε εἴδομεν ξένον καὶ συνηγάγομεν, ἢ γυμνὸν καὶ περιεβάλομεν;
πότε δέ σε εἴδομεν ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ, καὶ ἤλθομεν πρός σε;
καὶ ἀποκριθεὶς ὁ βασιλεὺς ἐρεῖ αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ᾿ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε.
τότε ἐρεῖ καὶ τοῖς ἐξ εὐωνύμων· πορεύεσθε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ.
ἐπείνασα γάρ, καὶ οὐκ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ οὐκ ἐποτίσατέ με,
ξένος ἤμην, καὶ οὐ συνηγάγετέ με, γυμνός, καὶ οὐ περιεβάλετέ με, ἀσθενὴς καὶ ἐν φυλακῇ, καὶ οὐκ ἐπεσκέψασθέ με.
τότε ἀποκριθήσονται αὐτῷ καὶ αὐτοὶ λέγοντες· κύριε, πότε σε εἴδομεν πεινῶντα ἢ διψῶντα ἢ ξένον ἢ γυμνὸν ἢ ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ, καὶ οὐ διηκονήσαμέν σοι;
τότε ἀποκριθήσεται αὐτοῖς λέγων· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ᾿ ὅσον οὐκ ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἐλαχίστων, οὐδὲ ἐμοὶ ἐποιήσατε.
καὶ ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον.
Νεοελληνική απόδοση
«Όταν λοιπόν έρθει ο Υιός του ανθρώπου μέσα στη δόξα του και όλοι οι άγγελοι μαζί του, τότε θα καθίσει πάνω στο θρόνο της δόξας του.
Και όλα τα έθνη θα συναχτούν μπροστά του, και θα τους ξεχωρίσει μεταξύ τους όπως ακριβώς ο ποιμένας ξεχωρίζει τα πρόβατα από τα κατσίκια.
Και θα στήσει αφενός τα πρόβατα από τα δεξιά του, αφετέρου τα κατσικάκια από τα αριστερά του.
Τότε θα πει ο βασιλιάς σ’ αυτούς που είναι από τα δεξιά του: “Ελάτε οι ευλογημένοι του Πατέρα μου, κληρονομήστε την ετοιμασμένη για σας βασιλεία από την αρχή της δημιουργίας του κόσμου.
Γιατί πείνασα και μου δώσατε να φάω, δίψασα και μου δώσατε να πιω, ήμουν ξένος και με περιμαζέψατε,
γυμνός και με ντύσατε, ασθένησα και με επισκεφτήκατε, ήμουν σε φυλακή και ήρθατε προς εμένα”.
Τότε θα του αποκριθούν οι δίκαιοι λέγοντας: “Κύριε, πότε σε είδαμε να πεινάς και σε θρέψαμε, ή να διψάς και σου δώσαμε να πιεις;
Και πότε σε είδαμε ξένο και σε περιμαζέψαμε, ή γυμνό και σε ντύσαμε;
Και πότε σε είδαμε να είσαι ασθενής ή σε φυλακή και ήρθαμε προς εσένα”;
Και αφού αποκριθεί ο βασιλιάς, θα τους πει: “Αλήθεια σας λέω, εφόσον το κάνατε σ’ έναν από αυτούς τους αδελφούς μου τους ασήμαντους, σ’ εμένα το κάνατε”.
Τότε θα πει και σ’ αυτούς που θα είναι από τα αριστερά του: “Φύγετε από εμένα οι καταραμένοι, στη φωτιά την αιώνια, την ετοιμασμένη για το Διάβολο και τους αγγέλους του.
Γιατί πείνασα και δε μου δώσατε να φάω, δίψασα και δε μου δώσατε να πιω,
ήμουν ξένος και δε με περιμαζέψατε, γυμνός και δε με ντύσατε, ασθενής και σε φυλακή και δε μ’ επισκεφτήκατε”.
Τότε θα αποκριθούν και αυτοί λέγοντας: “Κύριε, πότε σε είδαμε να πεινάς ή να διψάς ή ξένο ή γυμνό ή ασθενή ή σε φυλακή και δε σε διακονήσαμε”;
Τότε θα αποκριθεί σ’ αυτούς λέγοντας: “Αλήθεια σας λέω, εφόσον δεν το κάνατε σ’ έναν από αυτούς τους ασήμαντους, ούτε σ’ εμένα το κάνατε”.
Και θα πάνε αυτοί σε κόλαση αιώνια, ενώ οι δίκαιοι σε ζωή αιώνια».
Ερμηνεία, π. Χερουβείμ Βελέτζα
Κατά τη σημερινή ευαγγελική περικοπή, η οποία είναι σχεδόν σε όλους γνωστή, ο ευαγγελιστής Ματθαίος μας μεταφέρει αυτούσια τα λόγια του Χριστού για την ημέρα της Κρίσεως. Θα έλθει, μας λέει, με πάσα την δόξα Του, συνοδευόμενος από τους αγγέλους και θα ξεχωρίσει τους δίκαιους από τους αμαρτωλούς, όπως ο βοσκός διαχωρίζει τα πρόβατα από τα ερίφια. Το κριτήριο που θέτει είναι η έκφραση αγάπης προς τον πλησίον: «επείνασα», θα πει στους δίκαιους, «και μου δώσατε να φάω, δίψασα και μου δώσατε να πιω, ήμουν ξένος και με δεχτήκατε, γυμνός και με ενδύσατε, ήμουν άρρωστος και στη φυλακή και με επισκεφθήκατε». Από την άλλη, θα στηλιτεύσει τους αμαρτωλούς γιατί στις ίδιες περιπτώσεις επέδειξαν αναλγησία και αδιαφορία.
«Κύριε, πότε σε είδαμε να πεινάς, ή να διψάς, ή να είσαι ξένος, ή γυμνός, ή ασθενής, ή στη φυλακή, και σε διακονήσαμε;» θα ρωτήσουν οι δίκαιοι. «Αλήθεια σας λέω», θα απαντήσει ο Κύριος, «εφόσον περιθάλψατε κάθε έναν από τούτους τους ελάχιστους, τους αδελφούς μου, εμένα τον ίδιο διακονήσατε». Και στους αμαρτωλούς, που θα εκφράσουν την απορία: «Κύριε, πότε είχες ανάγκη και δεν σε βοηθήσαμε;», θα απαντήσει ότι εφόσον περιφρόνησαν τους αδελφούς Του τους ελάχιστους, περιφρόνησαν Αυτόν τον ίδιο.
Με την πρώτη ανάγνωση της περικοπής, φαίνεται ότι ο Χριστός δίνει βαρύτητα στο θέμα της φιλανθρωπίας, της προσφοράς προς τον πλησίον. Ωστόσο δεν είναι μόνο αυτό το ζητούμενο, δεν έρχεται να μας παροτρύνει απλά σε μια κίνηση προσφοράς και αλληλεγγύης, σε μια μορφή κοινωνικού ακτιβισμού, σαν αυτές που διαφημίζονται τόσο πολύ στην εποχή μας από τα μέσα ενημέρωσης. Αν δούμε την περικοπή πιο προσεκτικά, θα διακρίνουμε δύο σημεία τα οποία έχουν ιδιαίτερη σημασία. Το ένα είναι οι “ελάχιστοι”, όπως τους αποκαλεί ο Χριστός, οι άσημοι και καταφρονεμένοι άνθρωποι, εκείνοι που δεν κεντρίζουν το ενδιαφέρον μας και συνήθως τους προσπερνάμε με αδιαφορία ή ακόμα και με περιφρόνηση. Συχνά τους θεωρούμε ως στοιχεία που ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας, ή στη σκιά της καθημερινότητας που έχουμε κατασκευάσει στην σύγχρονη εποχή. Και γι αυτό το λόγο, είναι πιο δύσκολο πράγμα και ουσιαστική πράξη αγάπης η φιλανθρωπία προς αυτούς, παρά η απρόσωπη συνεισφορά, συνήθως σε χρήμα, προς έναν κοινωφελή οργανισμό ή ίδρυμα. Γιατί η προσφορά προς τους αδελφούς μας τους “ελαχίστους” προϋποθέτει την προσωπική μας επαφή μαζί τους, το ενδιαφέρον μας, την καλλιέργεια δεσμών αγάπης, έκφραση των οποίων είναι η διακονία και η κάλυψη των αναγκών τους.
Το δεύτερο σημείο, που συνδέεται άρρηκτα με τα προηγούμενα, είναι η απορία που εκφράζουν οι αμαρτωλοί. -Κύριε, πότε σε είδαμε να έχεις ανάγκη και δεν σε βοηθήσαμε;, διαμαρτύρονται. Είναι σαν να λένε ότι πράγματι βοηθούσαν όσους είχαν ανάγκη, ή ότι είχαν την διάθεση να το κάνουν, αλλά δεν είδαν ποτέ τον Κύριο να χρειάζεται βοήθεια. Και εδώ οι “ελάχιστοι” αποτελούν το κλειδί της απορίας: δεν αρκεί απλά να έχουμε τη διάθεση να βοηθήσουμε τους άλλους, ούτε μόνον η φιλανθρωπία μας να αποτελεί την απάντηση σε όσους ζητούν τη βοήθειά μας. Μια τέτοια στάση είναι αν μη τι άλλο υπεροπτική και εγωιστική. Αλλά οφείλουμε να αναζητούμε τον πλησίον, τον “ελάχιστο”, εκείνον που δεν φαίνεται και ενδεχομένως να μη χτυπήσει ποτέ την πόρτα μας, για να ζητήσει βοήθεια. Στα πρότυπα του ίδιου του Χριστού, που ήλθε να αναζητήσει και να σώσει το απολωλός κινούμενος από άκρα αγάπη και φιλανθρωπία, οφείλουμε να μην επαναπαυόμαστε στην προσωπική μας άνεση, αλλά να αναζητούμε, κινούμενοι από γνήσια αγάπη, εκείνους τους αδελφούς μας που έχουν πάντοτε την ανάγκη μας.
Ετούτη την φιλανθρωπία ουσιαστικά αναζητεί ο Χριστός μέσα από τη σημερινή διήγηση, την προερχόμενη από αγάπη και όχι από οίκτο, εκείνη που συμμερίζεται τον πόνο του συνανθρώπου και προσφέρει από το περίσσευμα ή ακόμα και από το υστέρημά μας, χωρίς τυμπανοκρουσίες και χωρίς να περιμένουμε ανταπόδοση. Και από την άλλη, στηλιτεύει την αδιαφορία και την αναλγησία, που ισοδυναμεί με έλλειψη αληθινής κοινωνίας με τον πλησίον, με το κλείσιμο στην αυτάρκεια του εγώ μας.
Στην αλληλουχία των Κυριακών που προηγούνται και μας εισάγουν στην Μεγάλη Τεσσαρακοστή, η Εκκλησία μάς προετοιμάζει προβάλλοντας συγκεκριμένες αρετές, τις οποίες οφείλουμε να καλλιεργήσουμε, ειδικά τούτη την περίοδο: την Κυριακή του τελώνου και φαρισαίου είδαμε τη σημασία της Ταπεινώσεως, την περασμένη, Κυριακή του ασώτου, την δύναμη της Μετανοίας, και σήμερα την σπουδαιότητα της φιλανθρωπίας που αποτελεί έκφραση αγάπης και αποτέλεσμα γνήσιας εν Χριστώ κοινωνίας ανθρώπων. Σε μια εποχή που η κοινωνία μας σε μεγάλο βαθμό έχει χάσει την εσωτερική της συνοχή, και όπου η αδιαφορία προς τον πλησίον τείνει να γίνει ο κανόνας, το μήνυμα του σημερινού Ευαγγελίου είναι κάτι παραπάνω από επίκαιρο και καυστικό.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου