Λουκ. στ΄ 31-36
Εἶπεν ὁ Κύριος· 31 καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως. 32 καὶ εἰ ἀγαπᾶτε τοὺς ἀγαπῶντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καὶ γὰρ οἱ ἁμαρτωλοὶ τοὺς ἀγαπῶντας αὐτοὺς ἀγαπῶσι. 33 καὶ ἐὰν ἀγαθοποιῆτε τοὺς ἀγαθοποιοῦντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καὶ γὰρ οἱ ἁμαρτωλοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσι. 34 καὶ ἐὰν δανείζητε παρ᾿ ὧν ἐλπίζετε ἀπολαβεῖν, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καὶ γὰρ ἁμαρτωλοὶ ἁμαρτωλοῖς δανείζουσιν ἵνα ἀπολάβωσι τὰ ἴσα. 35 πλὴν ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν καὶ ἀγαθοποιεῖτε καὶ δανείζετε μηδὲν ἀπελπίζοντες, καὶ ἔσται ὁ μισθὸς ὑμῶν πολύς, καὶ ἔσεσθε υἱοὶ ὑψίστου, ὅτι αὐτὸς χρηστός ἐστιν ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς. 36 Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες, καθὼς καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστί.
Νεοελληνική απόδοση
Όπως θέλετε να σας συμπεριφέρονται οι άνθρωποι, έτσι ακριβώς να τους συμπεριφέρεστε κι εσείς. Γιατί, αν αγαπάτε αυτούς που σας αγαπούν, ποια εύνοια περιμένετε από το Θεό; Αφού και οι αμαρτωλοί αγαπούν αυτούς που τους αγαπούν. Και αν κάνετε καλό σ’ αυτούς που σας κάνουν καλό, ποια εύνοια περιμένετε από το Θεό; Και οι αμαρτωλοί το ίδιο κάνουν. Αν δανείζετε σ’ όσους ελπίζετε να σας τα επιστρέψουν, ποια εύνοια περιμένετε από το Θεό; Και οι αμαρτωλοί δανείζουν στους όμοιούς τους, για να τα πάρουν πίσω. Αντίθετα, εσείς ν’ αγαπάτε τους εχθρούς σας, να κάνετε καλό και να δανείζετε, χωρίς να περιμένετε να πάρετε πίσω τίποτε. Κι έτσι, ο Θεός, που είναι καλός ακόμα και με τους αχάριστους και τους κακούς, θα σας ανταμείψει με το παραπάνω και θα σας κάνει παιδιά του. Να είστε λοιπόν σπλαχνικοί, όπως σπλαχνικός είναι κι ο Θεός σας.
Ερμηνεία
Απλός ο κανόνας · ευθύς, αλλά ανηφορικός ο δρόμος, που οδηγεί τον άνθρωπο στην πραγματική χαρά, την οικογένεια στην ειρηνική ζωή, την κοινωνία στην αρμονική συμβίωση. Σαφή, καθαρά τα λόγια του Κυρίου, τα οποία και ανταποκρίνονται στις εσωτερικές αγαθές διαθέσεις του ανθρώπου. Κριτή της συμπεριφοράς μας προς τους άλλους, θέτει ο Κύριος τον ίδιο τον εαυτό μας · την εσωτερική φωνή, που ο ίδιος ο Θεός έχει βάλει μέσα μας.
«Καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι είπε ο Κύριος, και ημείς ποιείτε αυτοίς ομοίως». Κανόνας ζωής και συμπεριφοράς, τον οποίον και ο απλούστερος των ανθρώπων τον κατανοεί, τον βρίσκει ορθόν και μπορεί να τον εφαρμόσει. Ένας άνθρωπος, ο οποίος προσπαθεί το καλό όχι μόνο του εαυτού του, αλλά και των συνανθρώπων του, αν τον ρωτήσετε, τι χρειάζεται για να ζήσουν ειρηνικοί μεταξύ τους οι άνθρωποι, θα σας απαντήσει να εφαρμόζουν αυτόν το χρυσό κανόνα, τον οποίο ο Κύριος καθιέρωσε. Ο καθένας να πράττει και να φέρεται απέναντι στον άλλον, όπως θα ήθελε να πράττει και να φέρεται προς αυτόν τον ίδιον ο άλλος , και αν θελήσουμε να αναλύσουμε σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου, αυτόν τον κανόνα, θα είχαμε δύο απόψεις να σημειώσουμε. Μία , που δεν έχει και μεγάλη αξία, αλλά οπωσδήποτε χρειάζεται στην κοινωνική ζωή. Και μια άλλη, ανώτερη, υψηλή, δεσμό τελειότητος και θεμέλιο ειρήνης και χαράς.
Η πρώτη αναφέρεται στην εκπλήρωση ενός στοιχειωδέστατου χρέους μας, μιας απαραίτητης και αυτονόητη συνέπειας στη ζωή μας, ενός βασικότατου καθήκοντος τιμής. Να αγαπάμε εκείνους, που μας αγαπούν, να πράττουμε το αγαθόν σε εκείνους, που μας έκαναν το καλό, να ευεργετούμε εκείνους, που μας ευεργέτησαν, να δανείζουμε εκείνους, που μας έδωσαν δάνειο, όταν εμείς είχαμε βρεθεί σε οικονομική ανάγκη.
Θα πείτε είναι αυτό αρετή; Πήρες και έδωσες. Τη σπουδαίο έκανες; στην πραγματικότητα δεν είναι αρετή. Είναι μια καλή συναλλαγή, μια ανταπόδοση. Αν όμως σκεφθούμε, ότι υπάρχουν άνθρωποι, στους οποίους εσύ κάνεις το καλό και εκείνοι σου ανταποδίδουν το κακό, εσύ τους δανείζεις και εκείνοι σου τρώγουν τα χρήματα, εσύ τους ευεργετείς και εκείνοι σε πληρώνουν με αποκρουστική αχαριστία, θα αναγνωρίσουμε ότι αυτή η έντιμη συναλλαγή, η ίση ανταπόδοσης είναι κάτι.
Ο Κύριος όμως ανοίγει ενώπιον μας ένα φωτεινότερο δρόμο. Μας παρουσιάζει ένα τρόπο συμπεριφοράς ασυγκρίτως Ανώτερο, εξαιρετικά ευγενή και μεγαλόκαρδο, τέλειο και θείο. Χαρακτηριστικό του γνώρισμα είναι η αγάπη και όχι ο υπολογισμός · οι άνευ αξιώσεως πράξεις αγάπης, η χωρίς απαίτηση ανταπόδοση καλοσύνης, η άσβεστη προθυμία να κάνουμε με αγάπη το καλό, όχι μόνο στο στενό κύκλο των ανθρώπων που μας εξυπηρέτησαν, αλλά προς όλους ανεξαιρέτως · προς εκείνους που δεν μας έκαναν ποτέ κανένα καλό, ούτε και θα είναι σε θέση να μας ανταποδώσουν το καλό στο μέλλον. Κάτι ακόμα υψηλότερο · η αγάπη μας πρέπει να περιλαμβάνει και αυτούς ακόμη τους εχθρούς μας · ανθρώπους οι οποίοι μας έκαναν κακό ,έχουν δε την διάθεση και στο μέλλον ,αν τους δοθεί η ευκαιρία, πάλι να μας βλάψουν.
Γιατί, λέγει ο Κύριος, αν αγαπάτε μόνο αυτούς που σας αγαπούν, αν ευεργετείτε αυτούς, που σας ευεργέτησαν, αν δανείζεται μόνο αυτούς, οι οποίοι σας εδάνεισαν, τι το αξιόλογο πράττετε; μια τέτοια συμπεριφορά μεταξύ τους έχουν και οι αμαρτωλοί. Εγώ όμως σας λέω: «αγαπάτε τους εχθρούς υμών και αγαθοποιείτε και δανείζεται μηδέν απελπίζοντες».
Και αυτά ακόμη τα χρήματα, που θα δώσετε ως δάνειο, αν εσείς είσθε ευκατάστατοι, Ο δε άλλος είναι φτωχός και δεν μπορεί πράγματι να σας τα ανταποδώσει διαγράψτε τα. Ή τουλάχιστον μην είστε απαιτητικοί, δώστε του μακρά προθεσμία, μην ζητάτε τόκους! Γενικώς δώστε του κάθε ευκολία, ώστε να μη στενοχωρηθεί ο πτωχός αδελφός. Και αν παρόλα αυτά, εκείνος λόγω της μεγάλης ανέχειας του δεν είναι πράγματι σε θέση να εξοφλήσει το χρέος, χαρίστε το δάνειο. Αν εσείς ζούσατε την δύσκολη κατάσταση εκείνου, έτσι δεν θα θέλατε να φερθεί προς εσάς ο δανειστής σας;
Παράδειγμα όλων μας ας είναι ο Πανάγαθος Κύριος. Περιβάλλει αυτός με άπειρη αγάπη όλους · όχι μόνο τους καλούς αλλά και τους κακούς. Όχι μόνο εκείνους που τον σέβονται, που τον ευγνωμονούν και αγωνίζονται να εφαρμόζουν το θέλημα του. Αλλά και τους ασεβείς, τους πονηρούς, τους καταφρονητές και αχάριστους. Αυτούς, που κάθε μέρα τον βρίζουν με τα λόγια και με το έργο τους, μολονότι συνεχώς απολαμβάνουν τις δωρεές Του.
Και κατακλείει ο Κύριος αυτόν τον υπέροχο κανόνα της τέλειας κοινωνικής συμπεριφοράς με τη βαρυσήμαντο προτροπή · « γίνεσθε ούν οικτίρμονες, καθώς και ο πατήρ υμών οικτίρμων εστί». Γίνεστε σπλαχνικοί προς τον πλησίον σας, συμπονετικοί στις δυστυχίες του, οποιοσδήποτε και αν είναι αυτός, όπως και ο Θεός, ο Ουράνιος πατέρας σας είναι ευσπλαγχνικός προς όλους και προς εσάς τους ίδιους. Τάχα και εμείς οι άνθρωποι, που πιστεύουμε και σεβόμαστε τον Θεό, είμαστε πάντοτε εντάξει απέναντι του; Πόσες και πόσες φορές τον πικράναμε με τις παραβάσεις μας! Και όμως θέλουμε και ζητούμε και απολαμβάνουμε τα δώρα της αγάπης του. Το ίδιο ας κάνουμε και εμείς προς εκείνους, που μας αδικούν και μας εχθρεύονται.
Αν η κοινωνία μας εφάρμοζε τον κανόνα αυτό, αν οι άνθρωποι ρύθμιζαν τη συμπεριφορά τους με κριτήριο τα λόγια του Κυρίου, αν είχαν ως υπόδειγμα τους τον Θεό, αρμονική, ειρηνική, χαρούμενη θα ήταν η ζωή τους στη γη.
Αρχιμ. Καλλινίκου Νικολάου, ιεροκήρυκος Ι. Μητροπόλεως Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου